نیابت قضایی در امور کیفری
نیابت قضایی در امور کیفری
بر اساس ماده 119 قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه تحقیق از متهم، شنیدن شهادت شهود و مطلع، معاینه محل، بازرسی از منازل و اماکن و اشیاء، جمعآوری آلات و ابزار جرم و به طور کلی هر اقدام دیگری خارج از حوزه قضایی محل مأموریت بازپرس لازم شود، وی با صدور قرار نیابت (وکالت) قضایی بر اساس مقررات قانونی و ارسال اصل یا تصویر برگه‌های مورد نیاز پرونده و تصریح (تأکید) موارد، انجام آنها را از بازپرس محل، درخواست می‌کند. این بازپرس در حدود مفاد و محتوای نیابت اعطائی، موضوع نیابت را انجام می‌دهد و برگه‌های تنظیمی را پس از امضاء به همراه سایر مدارک به دست آمده نزد مرجع نیابت دهنده میفرستد و در صورتی که اجرای تمام یا بخشی از مفاد و محتوای نیابت (وکالت)، مربوط به حوزه قضایی دیگری باشد، برگه‌ها را برای اجرای نیابت به مرجع مزبور ارسال و مراتب را به بازپرس نیابت دهنده اعلام می‌نماید.
انجام نیابت قضایی بر عهده کیست؟
بر اساس تبصره 1 ماده 119 قانون آیین دادرسی کیفری، انجام نیابت قضایی در حوزه قضایی بخش به عهده رئیس یا دادرس علیالبدل دادگاه آن محل است.
نیابت قضایی در اقرار متهم و شهادت شهود
در مواردی که اقرار متهم و یا شهادت شاهد و یا شهادت بر شهادت شاهد، مستند رأی دادگاه باشد، استماع و شنیدن آن توسط قاضی صادرکننده رأی الزامی است.
دریافت تأمین در زمان صدور قرار نیابت قضایی
بر اساس ماده 120 قانون آیین دادرسی کیفری، بازپرس در هنگام صدور قرار نیابت قضایی می‌تواند نوع تأمین را معین یا اختیار دریافت تأمین و نوع آن را به نظر بازپرسی که تحقیق از او خواسته شده، واگذار کند.
چنانچه بازپرسی که تحقیق از او درخواست شده با توجه به دفاع متهم و دلایل ابرازی وی تشخیص دهد که تأمین خواسته شده نامتناسب است به نظر خود، تأمین مناسبی دریافت می‌کند. همچنین در موردی که درخواست دریافت تأمین نشده باشد، وی می‌تواند در صورت توجه اتهام با نظر خود تأمین مناسب دریافت نماید.
بازداشت متهم در اجرای نیابت قضایی
بر اساس ماده 121 قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه در اجرای نیابت قضایی، قرار تأمین صادره منتهی به بازداشت متهم شود، پرونده جهت اظهارنظر نزد دادستان محل اجرای نیابت (وکالت) ارسال می‌شود. به اعتراض متهم نسبت به قرار بازداشت، مطابق مقررات در دادگاه صالح محل اجرای نیابت، رسیدگی می‌شود.
* نکته: بر اساس ماده 122 قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه به تشخیص بازپرس، مباشرت و همکاری وی در انجام تحقیقی در خارج از حوزه قضایی محل مأموریتش ضروری باشد، موضوع را به نحو مستدل (با دلیل) به دادستان اعلام و پس از کسب نظر موافق وی، ضمن هماهنگی با دادستان محل و تحت نظارت او، نسبت به اجرای مأموریت اقدام می‌کند. در این‌صورت، ضابطان دادگستری و مراجع رسمی مکلف به اجرای دستورهای بازپرس می‌باشند.
تخلفات و مجازات‌های انتظامی قضات
